วันศุกร์, 29 มีนาคม 2567

การเสวนาในหัวข้อ “ข้าวเหนียวเขี้ยวงู สู่การพัฒนาที่ยั่งยืน”

ข้าวมีความสำคัญต่อชีวิตคนไทยเป็นอาหารหลักของทุกคน และมีความสำคัญในรูปแบบของวัฒนธรรมและประเพณีต่างๆ แต่ความสัมพันธ์กันยังไงนั้น ติดตามได้ในรายการ ARDA Talk?

ผู้ร่วมเสวนา
นางสาวปิยธิดา ถิระรณรงค์ ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนงานวิจัย สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร
ผศ.ดร.ปวีณา ลี้ตระกูล อาจารย์โปรแกรมเศรษฐศาสตร์ธุรกิจ คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงราย
ผศ.ดร.กษิดิศ ใจผาวัง รองคณะบดีด้านจัดการศึกษา คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงราย

ข้าวเหนียวเขี้ยวงู เป็นสายพันธุ์หนึ่งของทางภาคเหนือ และเป็นสายพันธุ์พื้นเมืองของจังหวัดเชียงราย นิยมนำมาทำเป็นอาหารคาวหวาน โดยเฉพาะข้าวเหนียวมูน ลักษณะข้าวจะเรียวยาวเรียงเม็ดสวยงาม เหลือบมันเหนียวนุ่ม ด้วยลักษณะโดดเด่นจึงทำให้เป็นที่นิยมทั้งในประเทศและต่างประเทศ ทำให้มีการพัฒนาการคัดเลือกสายพันธุ์ให้มีความบริสุทธิ์ จนได้มาเป็นข้าวเหนียวเขี้ยวงูพันธุ์ 8974 โดยจะมีลักษณะโดดเด่นคือ มีเมล็ดเล็กเรียวยาว เมื่อนึ่งแล้วมีความเหลื่อบมัน มีความเหนียวนุ่ม มีกลิ่นหอม มีคุณค่าทางโภชนาศาสตร์ที่โดดเด่นกว่าข้าวเหนียวพันธุ์อื่นๆ ทำให้ในเดือนกรกฎาคม 2562 ทางกรมทรัพย์สินทางปัญญาได้ประกาศให้ข้าวเหนียวเขี้ยวงูเชียงราย เป็นสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์

แต่เนื่องจากการผลิตข้าวเหนียวเขี้ยวงู ยังมีข้อจำกัดโดยในเรื่องของผลิตมีความหลากหลายแบบ ทำให้ยังไม่ได้ตามมาตรฐานที่ดีมากนัก เนื่องจากเกษตรกรยังขาดความรู้ ขาดการปลูกที่ถูกต้อง มีการปลูกน้อย ทำให้ปริมาณไม่ได้ตามความต้องการ จึงทำให้ สวก. ให้การสนับสนุนในการที่จะพัฒนาโครงการเพื่อจะพัฒนาเทคโนโลยีการผลิต เพื่อที่จะสามารถผลิตข้าวเหนียวเขี้ยวงูให้ได้คุณภาพมาตรฐานและเพียงพอต่อความต้องการ รวมไปถึงยังคงคุณลักษณะตามสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์

โครงการพัฒนาความยั่งยืนให้แก่เครือข่ายเกษตรกรผู้ปลูกข้าวเหนียวเขี้ยวงู 8974 ในจังหวัดเชียงราย โดยโครงการนี้เป็นโครงการพัฒนาความยั่งยืนให้แก่ผู้ปลูกข้าวเหนียวพันธุ์เขี้ยวงู 8974 โดยวัตถุประสงค์ของโครงการ มี 3 อย่าง คือ เพื่อสร้างเครือข่ายชุมชนผู้ผลิตพันธุ์ข้าวเหนียวเขี้ยวงู 8974 จังหวัดเชียงรายให้คงความบริสุทธิ์และเป็นอัตลักษณ์ของสินค้าบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ GI ของจังหวัดเชียงราย เพื่อสร้างเครือข่ายเกษตรกรผู้ปลูกข้าวเหนียวเขี้ยวงู 8974 จังหวัดเชียงรายแนวคิด Eco Rice และสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ GI เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มและพัฒนาการตลาดข้าวเหนียวเขี้ยวงู 8974 จังหวัดเชียงรายภายใต้แนวคิด Eco Rice และสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ GI

การสร้างกลุ่มเครือข่ายเกษตรกร 92 รายในพื้นที่ 4 พื้นที่ มี 4 ข้อที่ให้กับเครือข่ายเกษตรกร คือ การอบรมให้ความรู้กับเกษตรกร มีผู้เชี่ยวชาญให้คำปรึกษาแก่เกษตรกร มีแปลงนาต้นแบบให้เกษตรกรได้ศึกษาดูงาน และลำดับสุดท้ายเป็นการติดตามผล

การตลาดเมื่อได้สินค้าที่ดีแล้ว มีการพัฒนาบรรจุภัณฑ์ พัฒนาในเรื่องของตราสินค้า สร้างการรับรู้สร้างความมั่นใจให้กับผู้บริโภค การผลักดันทางการตลาดคือสร้างเครือข่ายที่จะช่วยผลักดันการตลาด ทั้งหน่วยงานภาครัฐและเอกชน ให้มีบทบาทที่จะช่วยเหลือเกษตรกร ไม่ว่าจะเป็นพาณิชย์จังหวัดรวมไปถึงภาคเอกชนที่จะร่วมมือกับ Central Plaza เพื่อที่จะนำข้าวเหนียวเขี้ยวงูไปจำหน่ายในสาขาต่างๆทั่วประเทศไทยอีกด้วย

แนวคิดการยกระดับเกษตรกรในพื้นที่สู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน การยกระดับและการสร้างคุณค่าของห่วงโซ่อุปทานในชุมชน มีส่วนร่วมตั้งแต่ต้นน้ำไปจนถึงปลายน้ำ ต้นน้ำ ได้แก่การสร้างเครือข่ายผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ การสร้างเครือข่ายเกษตรกรผ่านแนวคิด Eco Rice และ GI กลางน้ำ คือ สร้างมูลค่าเพิ่ม โดยขึ้นทะเบียนใช้ตราสัญลักษณ์สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ GI ปลายน้ำ คือ พัฒนาการตลาดข้าวเหนียวเขี้ยวงู 8974 ภายใต้แนวคิด Eco Rice

กระบวนการปลูกและการส่งเสริมการปลูกข้าวเหนียวเขี้ยวงู 8974
กระบวนการปลูกชาวนาทำการปลูกด้วยวิธีนาดำ โดยใช้คนหรือรถปลูกอายุการเพาะปลูก 150 วัน ผลผลิตต่อไร่ 60 ถังต่อไร่

ด้วยข้อจำกัดของข้าวเหนียวเขี้ยวงู คือ อายุการเพาะปลูกยาวนานกว่าข้าวสายพันธุ์อื่น และให้ปริมาณผลผลิตต่อไร่เฉลี่ยต่ำกว่าเข้าสายพันธุ์อื่น จึงมีการส่งเสริมการปลูกข้าวเหนียวเขี้ยวงู 8974 ตามแนวคิดเกษตรผสมผสานและ Eco Rice และภูมิปัญญาท้องถิ่น โดยการปลูกพืชในระหว่างการทำนา เช่น ผักบุ้ง ปลูกพริก หรือเลี้ยงสัตว์ เลี้ยงเป็ด เลี้ยงไก่ ส่วนเป็ดก็จะไปกินศัตรูข้าวในนา รวมไปถึงการเลี้ยงปลาผสมผสานในนาข้าว ซึ่งจะเป็นการเพิ่มรายได้ให้เกษตรกรอีกทางหนึ่ง รวมไปถึงการใช้เกษตรอินทรีย์ การผลิตปุ๋ยเอาไว้ใช้เอง ซึ่งจะทำให้เกษตรกรสามารถลดรายจ่ายและลดต้นทุนการปลูกข้าวได้ อย่างเช่น ในอำเภอเชียงแสนจะมีปัญหาเรื่องปูนาเป็นจำนวนมาก เมื่อก่อนอาจจะใช้ยาฆ่าแมลงหรือยาฆ่าปู แต่ในปัจจุบันมีการส่งเสริมให้จับปู นำมาแปรรูปทำเป็นอาหาร เช่น น้ำปูซึ่งเป็นอาหารขึ้นชื่อของภาคเหนือส่งขายทั่วภาคเหนือและทั่วประเทศ

ข้อจำกัดของข้าวเหนียวเขี้ยวงูที่เกี่ยวกับกลุ่มผู้บริโภค ที่เป็นผู้บริโภคเฉพาะกลุ่ม มีการส่งเสริมทางด้านกลยุทธ์ทางการตลาด เพื่อขยายกลุ่มลูกค้าโดยเป็น Brand awareness, Product identities , Origin guarantee ส่วนราคาขายที่ไม่แตกต่างจากข้าวเหนียวสายพันธุ์อื่น ก็จะมีการใช้ประโยชน์จากเครื่องหมายสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ GI เป็นตัวการันตีอีกทางหนึ่ง

#ข้าวเหนียวเขี้ยวงู #ข้าว ​​ #การพัฒนาที่ยั่งยืน #covid19​​​ #โควิด19​​​ #อยู่บ้านหยุดเชื้อเพื่อชาติ​​​ #สวกงานวิจัยใช้ได้จริง​​​ #สวกติดปีกเกษตรไทย​​​ #สวกติดปีกเกษตรไทยงานวิจัยใช้ได้จริง​​​ #ARDA

website ? http://www.arda.or.th
Facebook ?https://www.facebook.com/ardathai
Line ✅https://line.me/R/ti/p/%40yhv6070r
ARDA ? https://www.facebook.com/kasetkaoklaiARDA2017